سیستم های تهویه مطبوع در گلخانه ها

استفاده از یک سیستم سرمایشی و گرمایشی مناسب در گلخانه ها جهت فراهم ساختن شرایط مطلوب مانند تنظیم و ثابت نگه داشتن دما، ایجاد رطوبت استاندارد و تهویه هوا امری حیاتی برای رشد و پرورش گیاهان می باشد بنابراین سیستم های تهویه مطبوع گلخانه ها با مهیا کردن شرایط مناسب برای پرورش انواع گیاهان، از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

در این مقاله به کاربرد تهویه مطبوع در گلخانه ها و اهمیت استفاده از آن ها می پردازیم.

هدف از تهویه مطبوع در گلخانه ها

•  کنترل دمای هوا در گلخانه

تابش های نور خورشید که از شیشه های گلخانه عبور می کند ممکن است دمای محیط را افزایش دهد و شرایط نامطلبوبی برای گیاهان ایجاد کند در این شرایط سیستم های تهویه به حذف گرمای بیش از حد محیط گلخانه کمک می کند.

• کنترل رطوبت گلخانه

در مواردی ممکن است غلظت رطوبت محیط گلخانه بالا برود از آنجایی که رطوبت سنگین تر از اکسیژن است این رطوبت در قسمت های پایین فضای گلخانه جمع می شود هر چند بعضی گیاهان در رطوبت بالا نیز رشد می کنند اما به کمک سیستم های تهویه می توان رطوبت محیط گلخانه را کنترل کرد و در صورت نیاز رطوبت اضافی را از فضا خارج کرد.

• تولید دی اکسید کربن مورد نیاز برای فتوسنتز گیاهان

گیاهان مانند انسان ها زنده هستند و نفس می کشند بنابراین باید اکسیژن مورد نیاز آن ها را تأمین کرد با انتقال هوای تازه به محیط گلخانه گاز اکسیژن و همچنین گاز دی اکسید کربن که گیاهان برای فتوسنتز به آن نیاز دارند مستقیما از هوا بدست می آید.

• گردش هوای مناسب در گلخانه

سیستم های تهویه با ایجاد گردش هوای مناسب باعث می شوند همه گیاهانی که در گلخانه وجود دارند شرایط مشابه جو را دریافت کنند همچنین جنبش هوا به رشد گیاهان و گرده افشانی آن ها نیز کمک می کند.

انواع سیستم های تهویه مطبوع در گلخانه ها

به منظور تأمین تهویه مطبوع در گلخانه ها از دستگاه هایی با کاربرد های متفاوت استفاده می شود که برخی از این دستگاه ها عبارتند از:

• اکونوپک گلخانه ای
• هواساز گلخانه ای
• زنت گلخانه ای
•  ایرواشر گلخانه ای
•  هیتر گلخانه ای

اکونوپک گلخانه ای سیستم تهویه:

اکونوپک یک دستگاه تهویه مطبوع است که در حالت گرمایش از طریق مشعلی که دارد گاز طبیعی را می سوزاند و یک یا چند فن با دمیدن هوا از سمت لوله های گرم شده، هوای گرم را توسط کانال هایی درسراسرمحیط داخل توزیع می کند.

در حالت سرمایش این دستگاه دو روش برای خنک سازی محیط دارد؛ در روش اول با استفاده از روش تبخیر مانند عملکرد کولر آبی، در مسیر عبور هوا از دستگاه، آب تزریق می شود و عمل سرمایش هوای گلخانه انجام می شود. روش دوم با استفاده از لوله های آب سرد عمل سرمایش را انجام می دهد به این صورت که آب سرد شده توسط دستگاهی مانند چیلر یا مینی چیلر، در لوله ها جاری می شود و فن با دمیدن هوا از اطراف لوله ها هوای سرد را در سالن گلخانه پخش می کند.

هیتر گلخانه ای:

این دستگاه وسیله ای گرمایشی است که گرمای مورد نیاز محیط گلخانه را از طریق سوخت های گازی، گازوئیلی یا انرژی برق فراهم می کنند به این صورت که سوخت توسط مشعل ها درون کوره سوزانده می شود و گرما و حرارت ناشی از آن به لوله هایی منتقل می شوند سپس فن های یونیت هیتر، گرمای بدنه لوله ها را به داخل سالن گلخانه می دمد و آلاینده های سوخت نیز به خارج از فضای گلخانه منتقل می شود.

هواساز گلخانه ای سیستم تهویه:

این دستگاه عملکردی مشابه هیتر گلخانه ای دارد و دارای لوله های آب گرم و لوله های آب سرد است تفاوت این دستگاه با دستگاه هیتر گلخانه ای در این است که به جای استفاده از چند یونیت هیتر در قسمت های مختلف سالن گلخانه، از هواساز گلخانه ای در یک قسمت مرکزی استفاده می شود و فرآیند انتقال هوای گرم یا سرد به نقاط مختلف سالن با استفاده از کانال کشی های سراسر محیط گلخانه انجام می شود.

زنت گلخانه ای:

این دستگاه مانند هواساز گلخانه ای کار می کند اما در حالت سرمایش آن لوله های آب سرد وجود ندارند بلکه دارای پدهای سلولزی است که هوا با عبور از آن و برخورد با ذرات آب، از طریق روش تبخیری باعث خنک شدن هوا و افزایش رطوبت آن می شود.

ایرواشر گلخانه ای سیستم تهویه:

دستگاه ایرواشر گلخانه ای نیز مانند دستگاه زنت عمل می کند با این تفاوت که در دستگاه ایرواشر به جای پدهای سلولزی از افشانک تزریق آب استفاده شده که آب را با فشار بالا در مسیر عبور هوا از دستگاه می افشاند به طوری که آب به شکل ذرات پودر شده در می آید و این ذرات برای بخار شدن گرما را از هوای عبوری گرفته و دمای هوا را به طور چشمگیری کاهش می دهد و به این ترتیب به خنک سازی هوا و افزایش رطوبت آن می پردازد.

نکات مهم تهویه مطبوع در گلخانه ها

اگر شما صرفا قصد گرمایش محیط گلخانه را دارید دستگاه های هیتر و اکونوپک برای شما مناسب هستند اما باید بدانید این سیستم ها به تنهایی نمی توانند رطوبت گلخانه را تنظیم کنند و برای کنترل رطوبت به دستگاه های رطوبت زنی و رطوبت زدایی در کنار آن ها احتیاج خواهید داشت.

اگر سرمایش فضای گلخانه مدنظر شماست می توانید از سیستم های تهویه زنت و ایرواشر که باعث بالا رفتن رطوبت نیز می شوند استفاده کنید اما اگر کنترل رطوبت محیط هنگام سرمایش برایتان اهمیت زیادی دارد سیستم های تهویه هواساز گزینه بهتری هستند.

اگر سرمایش و گرمایش گلخانه هردو مدنظر شماست بدون در نظر گرفتن رطوبت محیط، دستگاه های اکونوپک، زنت یا ایرواشر برای استفاده شما مناسب هستند اما در صورت در نظر گرفتن موضوع کنترل رطوبت می توانید از دستگاه های هواساز یا اکونوپک ها به همراه تجهیزات رطوبت زنی و رطوبت زدایی برای این منظور استفاده کنید.

سخن پایانی

سیستم های تهویه مطبوع محیط گلخانه و جریان هوای تازه در آن تأثیر زیادی بر رشد گیاهان دارد از این رو انتخاب سیستم تهویه مناسب برای گرمایش یا سرمایش گلخانه ها ضروری است لذا قبل از تهیه و خرید سیستم تهویه مطبوع برای گلخانه به این نکته توجه کنید که دستگاهی را انتخاب کنید که برای نوع تولیدات گلخانه محدودیتی ایجاد نکند و شرایط دمایی و رطوبتی مطلوبی برای پرورش انواع محصولات مهیا کند.